Mars warmt ook op, de ijskappen smelten daar ook

Uit onderzoek blijkt...

De belangrijkste aanwijzingen voor een langdurende opwarming op Mars zijn afkomstig van de wetenschapper Fenton in een wetenschappelijk artikel uit 2007. In dat artikel vergeleek Fenton een composietfoto die in 1977 van Mars is gemaakt door ruimtevaartuig Viking met een foto uit 1999 van de Mars Global Surveyor (Geissler, 2005). Op de foto uit 1977 blijkt dat de planeet helderder was. In 1999 had Mars een lager albedo, met duidelijk zichtbare donkere gebieden op het zuidelijk halfrond. Met gebruikmaking van deze albedoverandering en een klimaatmodel, schatte Fenton de opwarming op 0.65°C over een periode van 22 jaar.

Figuur 1: Foto's van Mars in 1977 (boven) en 1999 (onder). Toestemming voor reproductie van Geissler, 2005.

Fenton schreef de opwarming toe aan het effect dat stofwolken hebben op het albedo van de planeet. Stof speelt een belangrijke rol in het klimaat op Mars (Kahn, 1992). Veranderingen in zonneactiviteit spelen geen cruciale rol in het klimaat op Mars. Niettemin blijft een belangrijke vraag hiermee onbeantwoord: is de interpretatie dat het klimaat op Mars op de lange termijn opwarmt correct?

Een bredere kijk op het klimaat van Mars

 Om de resultaten van Fenton in het juiste perspectief te zien, moeten we goed begrijpen welke factoren het klimaat op Mars beinvloeden. Enorme stofstormen verhogen het albedo doordat lichtergekleurd stof het donkere oppervlak bedekken. Binnen een jaar na een stofstorm is bijna alle stof weer verwijderd door winden die over het oppervlak waaien. Het albedo van Mars valt weer terug naar een normale waarde.

Fentons foto uit 1977 was genomen vlak na zo'n grote stofstorm op het zuidelijk halfrond. Daarom was het oppervlak daar ook zo licht. Voor die storm was het albedo van Mars vergelijkbaar met huidige waarden (Szwast, 2006).

Fenton trok dus conclusies over de lange termijn door slechts twee punten met elkaar te verbinden. Een klassiek geval van de misvatting dat weer hetzelfde is als klimaat. Als je meer gegevens bekijkt, is er geen onderscheidbare trend in het albedo te ontdekken:

Figuur 2: Vergelijking tussen de dataselectie van Fenton (2007) links, en alle beschikbare data rechts (met dank aan Mark Richardson).

De schijnbare opwarming tussen de jaren '70 en de jaren '90 is grotendeels gebaseerd op twee niet-representatieve momentopnames. De lichtere foto uit 1977 was precies na een stofstorm genomen waardoor de planeet tijdelijk een hoger albedo had. De donkerdere foto uit 1999 is representatief voor de normale toestand van het oppervlak van Mars. Er zijn weinig aanwijzingen dat Mars op langere tijdschalen opwarmt. In 2001, vlak na weer een grote stofstorm, was het oppervlak zelfs nog lichter dan in 1977 (Szwast, 2006).

Conclusie

De beschikbare waarnemingen kunnen geen uitsluitsel geven over de vraag of Mars opwarmt of niet. Er zijn echter een heleboel studies gedaan naar de relatie tussen zonneactiviteit en het klimaat op Aarde, en uit deze studies blijkt dat de correlatie tussen zonneactiviteit en klimaat in de jaren '70 zwak werd, op het moment dat de opwarming van de Aarde zich begon te manifesteren.

De stelling dat de aarde niet door de mens wordt opgewarmd omdat Mars ook warmer wordt, snijdt dus om twee redenen geen hout: er is weinig bewijs dat Mars uberhaupt opwarmt, en bovendien wordt klimaatverandering op Mars veroorzaakt door stofstormen, niet door variaties in de zonneactiviteit.